اصطلاحات رایج در رادیولوژی دندان

رادیولوژی دندان می‌تواند به دندانپزشک شما کمک کند تا مشکلات سلامت دهان مانند پوسیدگی‌ها و بیماری لثه را قبل از بدتر شدن تشخیص دهد. انواع مختلفی از رادیولوژی دندان وجود دارد، از جمله داخل دهانی و خارج دهانی. آشنایی با اصطلاحات رایج در رادیولوژی دندان برای سلامت و نگهداری مناسب دهان ضروری است.

رادیولوژی دندان چیست؟

رادیولوژی دندان تصاویر داخلی دندان و فک شما هستند. دندانپزشکان از رادیولوژی برای بررسی ساختارهایی مانند استخوان فک، اعصاب، سینوس‌ها و ریشه دندان‌ها استفاده می‌کنند.

روش کار رادیولوژی دندان چگونه است؟

مانند رادیولوژی که از سایر قسمت‌های بدن شما گرفته می‌شود، رادیولوژی دندان از تابش الکترومغناطیسی برای گرفتن تصاویر از دهان شما استفاده می‌کند. پرتو اشعه از بافت‌های نرم شما عبور می‌کند و تصاویری از دندان‌ها و استخوان‌های شما ایجاد می‌کند.

رادیولوژی دندان ممکن است به صورت سنتی یا دیجیتال گرفته شود. رادیولوژی دیجیتال دندان در مقایسه با دستگاه‌های رادیولوژی دندان سنتی 80 تا 90 درصد اشعه کمتری مصرف می‌کند.

رادیولوژی دندان چه مواردی را می‌تواند تشخیص دهد؟

رادیولوژی دندان به دندانپزشک شما کمک می‌کند تا طیف وسیعی از مشکلات سلامت دهان را تشخیص دهد. رادیولوژی دندان موارد زیر را  نشان می‌دهد:

• حفره‌ها، به خصوص نواحی کوچک پوسیدگی بین دندان‌ها.
• پوسیدگی در زیر پرکردگی‌های موجود.
• از دست دادن استخوان در فک.
• مناطق عفونت.
• موقعیت دندان های رویش نیافته یا نهفته.
• دندان های آبسه یا عفونت در ریشه دندان یا بین لثه و دندان.
• کیست و برخی از انواع تومورها.

دندانپزشکان همچنین از رادیولوژی برای کمک به تعیین واجد شرایط بودن شما برای درمان‌هایی مانند ایمپلنت دندان، بریس یا پروتز دندان استفاده می‌کنند. رادیولوژی به دندانپزشک شما کمک می‌کند تا بهبودی را پس از برخی روش‌ها نیز بررسی کند، مانند پیوند استخوان دندان و درمان ریشه.

رادیولوژی دندان چگونه انجام می‌شود؟

قبل از گرفتن رادیولوژی دندان، یک تکنسین پیش بند سربی را روی قفسه سینه شما قرار می‌دهد و ممکن است یقه تیروئید را دور گردن شما بپیچد. این کار به محافظت از شما در برابر تشعشعات اضافی کمک می‌کند.

وقتی زمان عکس‌برداری فرا می‌رسد، یا روی صندلی می‌نشینید یا جلوی دستگاه رادیولوژی می‌ایستید. یک تکنسین فیلم یا سنسور را قرار می‌دهد و سپس دکمه‌ای را برای گرفتن تصویر رادیولوژی فشار می‌دهد. مهم است که در طول این فرایند تا حد امکان ثابت بمانید.

انواع مختلف رادیولوژی دندان چیست؟

دو نوع اصلی رادیولوژی دندان وجود دارد:

1. داخل دهانی: فیلم یا حسگر در داخل دهان شما قرار دارد.
2. خارج دهانی: فیلم یا حسگر خارج از دهان شما است.

1.     رادیولوژی داخل دهانی:

انواع مختلفی از رادیولوژی داخل دهانی وجود دارد:

1. رادیولوژی بایت وینگ.
2. رادیولوژی پری آپیکال.
3. رادیولوژی اکلوزال.

1.      رادیولوژی بایت وینگ:

بایت وینگ‌ها دندان های بالا و پایین را در یک ناحیه از دهان شما نشان می‌دهد. این رادیولوژی دندان به دندانپزشک شما کمک می‌کند تا پوسیدگی بین دندان‌ها یا هر تغییری را که درست زیر خط لثه شما رخ می‌دهد تشخیص دهد. رادیولوژی بایت وینگ معمولاً ریشه دندان های شما را نشان نمی‌دهد.

2.      رادیولوژی پری آپیکال:

رادیولوژی پری آپیکال کل دندان شما را از تاج تا نوک ریشه نشان می‌دهد. این نوع رادیولوژی به دندانپزشک شما کمک می‌کند تا پوسیدگی، بیماری لثه، از دست دادن استخوان و هر گونه ناهنجاری دیگری را در دندان یا استخوان اطراف تشخیص دهد.

3.      رادیولوژی اکلوزال:

رادیولوژی اکلوزال به دندانپزشک شما کمک می‌کند تا هرگونه مشکل در کف یا سقف دهان شما را تشخیص دهد. این تصاویر هنگام تشخیص دندان های شکسته یا نهفته یا ارزیابی ریشه دندان های جلو مفید هستند. تصاویر اکلوزال همچنین می‌تواند به شناسایی کیست، آبسه و شکستگی فک کمک کند. دندانپزشکان اطفال ممکن است از رادیولوژی اکلوزال برای ارزیابی دندان های در حال رشد استفاده کنند.

2.     رادیولوژی خارج دهانی:

انواع مختلفی از رادیولوژی خارج دهانی وجود دارد:

1. رادیولوژی پانورامیک.
2. رادیولوژی سفالومتری.
3. سی تی اسکن پرتو مخروطی.

1.      رادیولوژی پانورامیک:

رادیولوژی پانورامیک دندان تمام ساختارهای دهان شما را در یک تصویر نشان می‌دهد، از جمله دندان های بالا و پایین، مفاصل فک، اعصاب، سینوس‌ها و استخوان پشتیبان. رادیولوژی پانورامیک به دندانپزشک اجازه می‌دهد تا یک دید کلی از مشکلات موجود سلامت دهان داشته باشد.

2.      رادیولوژی سفالومتری:

رادیولوژی سفالومتری کل سر بیمار را از پهلو نشان می‌دهد. به دندانپزشک محل دندان‌ها را نسبت به فک نشان می‌دهد. ارتودنتیست‌ها اغلب از رادیولوژی سفالومتریک برای برنامه ریزی درمان استفاده می‌کنند.

3.      سی تی اسکن پرتو مخروطی:

دندانپزشکان از اسکن‌های سی تی اسکن برای عکس‌برداری سه بعدی رادیولوژی دندان از دندان‌ها، فک‌ها، مفاصل، اعصاب و سینوس‌ها استفاده می‌کنند. این رادیولوژی همچنین می‌تواند تومورها یا شکستگی‌های صورت را تشخیص دهد. جراحان اغلب از سی تی اسکن دندان برای بررسی ارتفاع، عرض و محل استخوان فک قبل از کاشت ایمپلنت دندانی استفاده می‌کنند.

سؤالات متداول:

1.     آیا رادیولوژی دندان بی خطر است؟

خطر تابش رادیولوژی دندان بسیار کم است. در واقع، مقدار تابشی که از یک مجموعه کامل از رادیولوژی دندان دریافت می‌کنید، با مقدار اشعه‌ای که از موارد زیر جذب می‌کنید قابل مقایسه است:

• تلویزیون، گوشی‌های هوشمند و کامپیوتر.
• تابش پس زمینه از خورشید، ستارگان و خود زمین.

با این حال، در دوزهای بسیار زیاد، رادیولوژی دندان می‌تواند مضر باشد و حتی ممکن است خطر ابتلا به سرطان را افزایش دهد. به همین دلیل است که نباید بیشتر از زمان لازم عکس برداری با رادیولوژی انجام دهید.

2.     هر چند وقت یک بار باید به مرکز رادیولوژی دندان مراجعه کنم؟

اکثر افرادی که دندان‌ها و لثه‌های سالم دارند باید هر شش تا 18 ماه یک‌بار عکس‌برداری با رادیولوژی دندان بگیرند. اما اگر بیماری لثه، پوسیدگی مکرر یا سایر مشکلات بهداشت دهان و دندان حساس به زمان دارید، ممکن است نیاز به رادیولوژی مکرر داشته باشید.

3.     آیا می‌توانم از رادیولوژی دندان امتناع کنم؟

به عنوان یک فرد بالغ، شما حق دارید از رادیولوژی دندان خودداری کنید. با این حال، درک این نکته مهم است که اکثر دندانپزشکان بدون رادیولوژی دندان خدمات ارائه نمی‌دهند. اگر نگران قرار گرفتن در معرض اشعه هستید، با دندانپزشک خود صحبت کنید. آنها می‌توانند به شما کمک کنند تا مزایا و معایب گرفتن رادیولوژی دندان را بسنجید.

4.     آیا رادیولوژی دندان سرطان را نشان می‌دهد؟

رادیولوژی دندان می‌تواند برخی از انواع سرطان دهان را نشان دهد  به ویژه سرطانی که در فک شروع شده یا به فک سرایت کرده است. اما رادیولوژی نمی‌تواند همه انواع سرطان دهان را تشخیص دهد. به همین دلیل است که غربالگری‌های معمول سرطان دهان بسیار مهم است.

5.     آیا در دوران بارداری باید رادیولوژی دندان بگیرم؟

به طور کلی، گرفتن عکس با رادیولوژی از دندان های خود در دوران بارداری یا شیردهی بی خطر است. در واقع، هم انجمن دندانپزشکی و هم انجمن بارداری اعلام کرده‌اند که رادیولوژی دندان خطر کمی برای جنین دارد. با این حال، بیشتر دندانپزشکان از گرفتن رادیولوژی در دوران بارداری اجتناب می‌کنند، مگر اینکه کاملاً ضروری باشد.

نتیجه:

رادیولوژی دندان برای سلامت و نگهداری مناسب دهان ضروری است. افرادی که دندان‌ها و لثه‌های سالم دارند، معمولاً هر سال به عکس‌برداری با رادیولوژی جدید نیاز دارند. اما اگر مستعد ابتلا به پوسیدگی یا بیماری لثه هستید، ممکن است به رادیولوژی مکرر نیاز داشته باشید. از دندانپزشک خود بپرسید که هر چند وقت یکبار باید برای حفظ سلامت دندان‌ها و لثه‌های خود رادیوگرافی بگیرید.